Thử nạo chữ (vui thôi)- vải thiều - mai hắc đế
Thử nạo chữ (vui thôi)
Vải thiều chữ Hán là 荔枝. Do cây vải thiều là ở phía nam Trung Quốc nên người Hán phải dùng từ hình thanh kết hợp với hội ý. Phần hội ý là mộc 木, tức cái cây, còn phần hình thanh là âm "Lìzhī" tức quả vải theo phiên âm địa phương. Vậy zhī 枝 (đọc là chi) được hiểu là cái cây có âm giống như việc "chia 支 ra làm nhiều phần".
Con tự 荔 cũng như thế, nó là hình thanh kết hợp với hội ý. 荔 gồm bộ thảo 艹 (tức rừng cây 艸) ở trên và bên dưới là bộ hiệp 劦 hàm ý là nhiều 力. Tự 力 đọc là "li" có nghĩa là lực. Như thế 荔枝 là cái cây có tên địa phương là lichi và được Hán hóa thành "Lực hút + Chia phần".
Chẻ chữ thì 荔 gồm bộ thảo 艹 ở trên và bên dưới là bộ hiệp 劦, là 3 bộ 力. Bộ 力 là biểu tượng cho cái lưng cong của phu khai mỏ, và 劦 có thể hiểu là nhiều phu khai mỏ. Như thế 荔 cả một đống người chui rúc dưới các hang ở bên trên là rừng cây 艹.
Vậy phải chăng các cụ đồng niên của Hoàng Đế Mai Thúc Loan, tức Mai Hắc Đế đã chơi chữ, sử dụng con tự 荔枝 nói lên thân phận phu khai mỏ thiếc để cống cho Thiên Triều. Còn tích truyện cống cái món 荔枝 cho Dương Quý Phi chắc là dân gian thêm thắt vào vì Dương Quý Phi thì quá thích (vải thiều) quặng thiếc.
Theo [Wiki]: Lê Thúc Thông cho biết nội dung về nạn cống vải trong sách Bảo huấn chân kinh (lưu giữ tại đền thờ Mai Thúc Loan ở Nam Đàn), bài chầu văn tương truyền Mai Đại Đế (Thúc Loan) và Mai Thiếu Đế (Thúc Huy) ứng vào đồng tử làm thơ, trong đó có câu “Lệ Chi tuyệt cống Đường nhi hậu” và “Lệ Chi vũ trạch thiên kha Việt”. Vậy nên hiểu là "Nhi hậu thích được cống quặng thiếc" và "Quặng thiếc là thứ quí giá của đất Việt".
Việc cống thiếc được ghi trong Thái Bình hoàn vũ kí 太平寰宇記.
Kỷ nguyên đồ đồng bắt đầu từ khoảng 3200 năm về trước. Đồng vốn là kim loại mềm và dễ bị mòn. Hợp kim đồng có pha thiếc vừa cứng lại vừa chịu mài mòn nên mới có thể dùng làm vũ khí cung như công cụ lao động. Lượng thiếc pha vào đồng có thể lên tới 25%.
Vùng Nghệ An có rất nhiều mỏ thiếc lộ thiên. Đây có lẽ là nguyên nhân vì sao mà đồng khai thác từ Sepon nhưng lại đưa về khu vực Thanh Nghệ để luyện đúc thành trống đồng và các loại dao kiếm.
Trong Thái Bình hoàn vũ kí 太平寰宇記 (quyển 171) dòng 65 trong
phần
維基 -> 太平寰宇記 -> 卷一百七十一
có ghi
土産 (Thổ sản)
貢白蠟 (Cống Bạch Lạp) 紫緋 騏麟竭 無名異 (tử phi, sừng tê, và nhiều thứ lạ không biết tên).
Cống bạch lạp 貢白蠟 là cống thiếc. Hợp kim thiếc với đồng khiến cho đồng cứng hơn. Như vậy thời kỳ nhà Đường đã bắt Đại Việt cống thiếc. Khả năng rất cao Mai Thúc Loan là phu khai quặng thiếc (白蜡 Bạch Lạp) để cống cho Thiên Triều.
Sự thật thì cuộc khởi nghĩa nào cũng chỉ có thể xảy ra ở nơi có áp bức và phải có lực lượng nòng cốt. Hiển nhiên lực lượng nòng cốt cho một cuộc khởi nghĩa là "giai cấp công nhân" tức phu khai mỏ thiếc. Như thế nguyên nhân cuộc khởi nghĩa của Mai Thúc Loan là do chế độ cai trị tàn khốc của Nhà Đường.
Nhận xét
Đăng nhận xét